بزرگنمايي:

فصل اقتصاد - رئیس‌کل بانک مرکزی به تشریح اقدامات یک سال اخیر در کنترل رشد پایه پولی، نقدینگی، بازار ارز، فراریان مالیاتی و تأمین مالی دولت پرداخت که سبب کاهش نرخ تورم از نزدیک به 60درصد در پایان دولت گذشته به حدود 40درصد در سال جاری شده است.

به گزارش فصل اقتصاد ، علی صالح‌آبادی، رئیس‌کل بانک مرکزی با حضور در گفتگوی ویژه خبری، درباره وضعیت متغیرهای پولی و تفاوتی که در این دولت نسبت به گذشته اتفاق افتاده است، اظهار کرد: وضعیت رشد پایه پولی تا پایان تیرماه بهتر شده و رشد پایه پولی به 26.2 درصد و نقدینگی هم به 37.4 درصد رسیده است.
وی ادامه داد: البته 2.5 درصد از این عدد مربوط به پوشش آماری بانک مهر اقتصاد است که با کسر آن نقدینگی به 34.9 درصد می‌رسد و به این ترتیب رشد نقدینگی بهبود پیدا کرده است، البته این وضعیت هنوز مطلوب نیست و بانک مرکزی برنامه‌هایی برای بهبود این وضعیت دارد.
جزئیات کاهش تورم
صالح‌آبادی در ادامه درباره آمار تورم نیز بیان کرد: تورم نیز از 59.3 درصد در ابتدای دولت به 40.1 درصد رسیده است.
وی یادآور شد: این آمار در شرایطی به دست آمده است که در ماه‌های اخیر با تورم جهانی نیز مواجه بودیم به‌طوری که از اواخر سال قبل کشورهای اروپایی و آمریکایی با افزایش شدید تورم مواجه شدند، داخل کشور نیز ما از ناحیه طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها تورم داشتیم که به‌عنوان مثال تورم ماهیانه خردادماه به بیش از 12 درصد رسید.
تورم حذف ارز 4200 تخلیه شد
رئیس‌کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: البته این تورم طبیعی بود و هر وقت نیز طرح را اجرا می‌کردیم همین اتفاق رخ می‌داد، ولی بحمدالله آثار تورم این موضوع در مردادماه تخلیه شد و تورم ماهیانه مردادماه به 2 درصد رسید و هم‌اکنون در روال عادی قرار گرفته‌ایم.
رئیس‌کل بانک مرکزی درباره اقدامات متنوعی که در زمینه کنترل نقدینگی و پایه پولی در دست اقدام است، توضیح داد: برخی از این اقدامات مربوط به اصلاح رابطه دولت و بانک مرکزی است که یکی از مهم‌ترین موضوعات در این زمینه استفاده دولت از تنخواه بانک مرکزی است. تلاش دولت این است که از این تنخواه استفاده نکند و از سایر منابع خود استفاده کند.
کنترل اضافه‌برداشت بانک‌ها
صالح‌آبادی ادامه داد: موضوع بعدی کنترل اضافه‌برداشت بانک‌ها بوده که به‌عنوان یک محور کلیدی در دستور کار ما بوده است و می‌تواند به کنترل نقدینگی کمک کند.
وی با اشاره به اینکه دولت بخشی از هزینه‌های خود را از ناحیه فروش اوراق تأمین می‌کند، یادآور شد: اوراقی که در گذشته صادر شده اکنون سررسید شده است و دولت باید با فروش اوراق جدید آن‌ها را تسویه کند، ولی درمجموع از ابتدای سال جاری دولت 34 همت اوراق منتشر کرده و فروخته است که 12 همت از این رقم را بانک‌ها خریداری کرده‌اند و 22 همت نیز به غیر از بانک‌ها فروخته شده است و مثلاً صندوق‌ها و سایر سرمایه‌گذاران این اوراق را خریداری کرده‌اند؛ بنابراین اتفاق خوبی است که فقط بانک‌ها خریدار این اوراق نباشند.
رئیس شورای پول و اعتبار ادامه داد: البته بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار بانک‌ها باید 3 درصد از سپرده‌های خود را به اوراق دولتی اختصاص دهند، اما در سال جاری 35 درصد از اوراق به بانک‌ها و 65 درصد به سایر نهادهای مالی فروخته شده است.
وی با تأکید بر اینکه "در حال تعمیق بازار بین‌بانکی هستیم"، گفت: به‌زودی امکانی فراهم می‌کنیم که بانک‌ها بتوانند اوراق مازاد خود را با یکدیگر معامله کنند.
پرداخت 1000میلیارد تومان تسهیلات بانکی در 4ماهه 1401
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه با اشاره به جلسه روز گذشته هیئت دولت با رهبر انقلاب بیان کرد: رهبر انقلاب اشاره مهمی داشتند که اقدام بانک مرکزی درباره سختگیری بر ترازنامه بانک‌ها اقدام خوبی است و باید ادامه پیدا کند، اما باید توجه شود که سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی نیز تأمین شود که نکته بسیار مهمی بود.
صالح‌آبادی تصریح کرد: رصد ما نشان می‌دهد که طی 4 ماه ابتدایی امسال 1000 همت تسهیلات به بخش‌های مختلف اعم از خانوارها و بنگاه‌ها پرداخت شده که از این مقدار 66 درصد به بخش سرمایه در گردش بنگاه‌ها پرداخت شده است، 12.8 درصد نیز برای ایجاد بنگاه‌های جدید پرداخت شده و مابقی نیز به سایر حوزه‌ها پرداخت شده است؛ بنابراین مورد نظر بانک مرکزی است که این موارد را تقویت هم کنیم.
تأمین 2درصد سرمایه در گردش بنگاه‌ها با اوراق گام در سال آینده
وی افزود: یکی از ابزارهای بانک مرکزی در راستای تقویت بنگاه‌ها استفاده از اوراق گام است. در گذشته بنگاه‌ها به بانک‌ها مراجعه می‌کردند و تسهیلات به‌صورت پول نقد دریافت می‌کردند، در حالی که ما از پایان سال گذشته با همکاری وزارت صمت تأمین مالی زنجیره‌ای را آغاز کردیم تا نیاز بنگاه‌ها به نقدینه‌خواهی را کم کنیم که یکی از ابزارهای مهم در زمینه تأمین مالی زنجیره‌ای، اوراق گام (گواهی اعتبار مولد) است.
رئیس‌کل بانک مرکزی ادامه داد: از اواخر سال گذشته که این اوراق راه‌اندازی شده تا تیرماه امسال حدود 8.8 همت از اوراق گام استفاده شده است. ما مقررات این اوراق را در شورای پول و اعتبار تسهیل کردیم و بسته تشویقی ایجاد کردیم و بانک‌های مختلف را دعوت کردیم به‌طوری که هم‌اکنون بانک‌های زیادی از این اوراق استفاده می‌کنند. خوشبختانه در دو ماه اخیر 11 همت از این اوراق استفاده شده است.
وی با اشاره به مزیت‌های این اوراق گفت: اوراق گام هم باعث نظارت بر مصرف صحیح تسهیلات و اعتبارات بانکی می‌شود و هم اینکه در بخش مولد اقتصاد اعم از تولید و خدمات استفاده می‌شود؛ که این یک ابزار کوتاه‌مدت و مختص سرمایه در گردش است و به‌محض اینکه این اوراق در اختیار بنگاه قرار می‌گیرد می‌تواند آن را نگهداری کند یا در بازار سرمایه آن را بفروشد و پول آن را دریافت کند، این اتفاق خوبی است که بتوان از سرمایه‌های بخش مردمی نیز در تأمین مالی بنگاه‌ها استفاده کرد.
رئیس‌کل بانک مرکزی تصریح کرد: پیش‌بینی من این است که در ماه‌های آینده استفاده از این ابزار بیشتر شود و در سال آینده 20 درصد سرمایه در گردش بنگاه‌ها از طریق این ابزار تأمین مالی شود؛ بنابراین هرچه این ابزار تعمیر و توسعه پیدا کند می‌تواند کمک بزرگی به تولید کند و اصلاح خوبی هم در نظام بانکی اتفاق می‌افتد به این صورت که بنگاه‌ها نیاز کمتری به نقدینگی پیدا می‌کنند.
تصمیم‌گیری درباره 6 بانک با رشد ترازنامه بالا
صالح‌آبادی با اشاره به کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها اظهار کرد: بانک‌ها می‌توانند بین 1.5 تا حدود 2.5 درصد رشد ترازنامه داشته باشد که توسط سامانه‌های کنترلی بانک مرکزی نظارت می‌شود. اگر بانکی هم این قانون را رعایت نکند سپرده قانونی آن از 10 تا 12 درصد به 15 درصد افزایش می‌یابد که ضمانت اجرای سیاست بانک مرکزی است.
وی ادامه داد: در حال حاضر 6 بانک هستند که مقداری از مقدار تعیین‌شده ترازنامه بالاتر هستند که باید سریعاً اصلاح شوند. بعد از آذرماه تصمیمات جدید دراین باره اخذ می‌شود.
رئیس‌کل بانک مرکزی تصریح کرد: البته برای بانک‌های قرض‌الحسنه رقم بیشتری اختصاص دادیم که این نرخ بین 4.5 تا 5 درصد است چراکه تسهیلات خرد به متقاضیان اعطا می‌کنند. در حال حاضر بانک‌ها را بر اساس شاخص‌هایی در ارزیابی سلامت رتبه‌بندی کردیم که بر مبنای آن بانک‌های سالم 2.5 درصد و بانک‌هایی که ناترازی دارند در کف 1.5 درصد اجازه رشد ماهیانه ترازنامه دارند.
تسهیل دسترسی مردم به خدمات و تسهیلات بانکی
صالح‌آبادی تسهیل دسترسی مردم به بانک‌ها را از دیگر سیاست‌های بانک مرکزی دانست و گفت: امسال امکان احراز هویت غیرحضوری را فراهم کردیم که مردم بدون نیاز به مراجعه به شعب بانک بتوانند احراز هویت شوند و تا پایان تیرماه 400 هزار نفر به صورت غیرحضوری احراز هویت شدند.
به گفته او، 250 هزار نفر نیز از سفته الکترونیک استفاده کردند که همه اینها در راستای تسهیل دسترسی مردم است.
آمار پرداخت وام ازدواج
رئیس‌کل بانک مرکزی با بیان اینکه تسهیلات قرض‌الحسنه را به 200 میلیون تومان برای اشخاص حقیقی افزایش دادیم، اظهار کرد: 418 هزار فقره تسهیلات ازدواج به میزان 58 همت از ابتدای سال تا تیرماه پرداخت شده است.
وی افزود: همچنین 315 هزار فقره وام فرزندآوری به مبلغ 13 همت پرداخت شده است که جمعاً 71 همت می‌شود و این در حالی است که سال گذشته درمجموع 80 همت تسهیلات ازدواج پرداخت شده است.
به گفته صالح‌آبادی تا پایان تیرماه نیز 20 همت تسهیلات ودیعه مسکن و ساخت مسکن پرداخت شده است.
وی با بیان اینکه اصلاح ساختار سرمایه بانک‌ها یکی دیگر از اقدامات مهم بانک مرکزی است، اظهار کرد: 23 بانک موظف به اجرای این سیاست شدند که با قوت آن را دنبال می‌کنیم.
صالح‌آبادی تاکید کرد: از سوی دیگر بازار بین بانکی در دولت سیزدهم عمق پیدا کرده و این سیاست همچنان ادامه خواهد داشت.
جمع‌آوری بیش از 30هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار
رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: بانک‌ها در گذشته اوراق خریداری‌شده از دولت را به بانک مرکزی می‌فروختند که سال گذشته 102 همت اوراق در سبد بانک مرکزی وجود داشت و در حاضر به حدود 70 همت کاهش یافته است که به معنی جمع شدن بیش از 30 همت پول از بازار است، این موضوع هم در کاهش نقدینگی و هم رشد پایه پولی مؤثر بود.
صالح‌آبادی تصریح کرد: اقدام مهم دیگری که با همکاری سازمان مالیاتی انجام شد ساماندهی 18 میلیون درگاه پرداخت و کارت‌خوان است به نحوی که هم‌اکنون دستگاه کارت‌خوان و درگاهی که شناسنامه‌دار نباشند، نداریم. این اتفاق بسیار مهمی در نظام پولی و بانکی محسوب می‌شود.
کاهش نیاز به نقدینه‌خواهی با بازگشت اعتبار به چک
وی در ادامه اضافه کرد: موضوع دیگر قانون چک است که البته به مدت دو یا سه سال از زمان اجرای آن می‌گذرد و خوشبختانه می‌توان گفت که این قانون تقریباً به صورت کامل اجرایی شده است جز یک بند که آن هم ملاحظات خاص خود را دارد. قانون چک دارای بخش‌های متعددی است که یکی از آن‌ها وصل سامانه یکپارچه صدور چک بود. اتفاق بسیار مهمی که در ماه‌های اخیر روی داد، موضوع مسدود کردن حساب‌های فردی بود که چک صادر کرده، اما موجودی نداشت.
رئیس‌کل بانک مرکزی در این رابطه یادآور شد: بر اساس قانون چنانچه فردی چکی صادر کند و دریافت‌کننده متوجه خالی بودن حساب آن شود، حساب‌های صادرکننده در کل شبکه بانکی به میزان چک بسته می‌شود. این کار باعث شده چک‌های برگشتی کاهش پیدا کند و افرادی که چک صادر می‌کنند، انضباط بیشتری به خرج دهند، زیرا وقتی چکی برگشت می‌خورد باید به دنبال فرد دریافت‌کننده برای رفع سوء اثر باشد که با این روش اعتبار به چک برمی‌گردد.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین ابزارهای پرداخت در شبکه بانکی چک است و زمانی که مردم به آن اطمینان نداشته باشند به ابزار نقدینگی رجوع می‌کنند، هر اندازه ابزارهای غیر نقدی را معتبرتر کنیم و مردم از آن‌ها استفاده کنند نیاز به نقدخواهی کمتر خواهد شد؛ بنابراین درصورتی‌که کسی چکی را دریافت می‌کند علاوه بر اینکه در سامانه مربوطه ثبت می‌شود، فرد دریافت‌کننده هم می‌تواند اعتبار صادرکننده را در سایت بانک مرکزی بررسی کند.
صالح‌آبادی یادآور شد: از قانون چک یک قسمت آن باقی‌مانده که آن هم تعریف اعتبار برای چک طبق قانون است که در شورای پول و اعتبار ایراداتی به آن وارد آمد و این نگرانی مطرح شد که ممکن است کسب‌وکارها را مختل و مشکلاتی ایجاد کند که قرار شد تدابیری اتخاذ شود تا مشکلی به وجود نیاید.
بازار ارز در ثبات و آرامش
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه یادآور شد: از اقدامات دیگر بانک مرکزی در یک سال گذشته فعالیت‌های بازار ارز بود. خوشبختانه در بازار ارز با وجود نوساناتی که وجود داشت از یک ثبات خوبی برخوردار بوده است و بانک مرکزی اقدامات متعددی در این خصوص انجام داده است. بازار توافقی که در دو ماه گذشته اجرا شد با عمق‌بخشی که به بازار ارز داد باعث ثبات در بازار ارز شد.
وی با بیان اینکه بازار متشکل ارزی عمق بیشتری پیدا کرده است، گفت: مبادلات ارزی که با کشورهای دوست و همکار روی داده اتفاقات خوبی است، ولی همه را نمی‌توان مطرح کرد. در حوزه حواله و اسکناس ارزی اتفاقات خوبی روی داده و تأمین ارزی که بانک مرکزی در طی این چند ماه انجام داده حدود 26 میلیارد دلار بوده است.
توزیع ارز اربعین
وی در مورد پرداخت ارز به زائران کربلا افزود: هر زائر می‌تواند 100 دلار یا معادل آن 150 هزار دینار عراق خریداری کند. حدود 700 شعبه بانک‌های صادرات، ملت، تجارت و 220 صرافی این خدمات را ارائه می‌دهند. علاوه بر آن در سه استان ایلام، کرمانشاه و خوزستان دستگاه‌های خودپرداز در ایام اربعین قابلیت برداشت تا 500 هزار تومان خواهند داشت و دستگاه‌های خودپرداز سیار هم تهیه شده است.
انتهای پیام/