بزرگنمايي:

فصل اقتصاد -  به منظور انجام معاملات بزرگ فرایند مناقصات انجام می‌گیرد. انواع مناقصات با توجه به نوع فراخوان انجام، به دو دسته عمومی و محدود تقسیم می‌شوند. در مناقصات محدود لیستی از مناقصه گران صلاحیت‌دار دولتی و لیستی از مناقصه گرانی که ارزیابی فنی شده‌اند وجود داشته و مناقصه گزاران لازم است با رعایت شرایط رقابتی برای همگان در اسرع وقت برنده مناقصه را تعیین و اعلام نمایند. در مناقصات عمومی که فراخوان عمومی برای انجام مناقصه صادر می‌شود افراد با مراجعه به پایگاه اطلاع رسانی مناقصات می‌توانند از مناقصات اطلاع یافته و در صورت داشتن شرایط لازم در آن‌ها شرکت نمایند.

انواع معاملات

به منظور تشخیص در خصوص لزوم به انجام معاملات یا عدم نیاز به برگزاری مناقصات، شناخت انواع معاملات ضرورتت دارد. معاملات را می‌توان به سه دسته کلی ذیل تقسیم کرد:

• معاملات کوچک: شخصی به نام کارپرداز این معاملات را انجام داده و مبلغ آن از دو میلیون تومان کمتر است.
• معاملات متوسط: شخصی به نام کارپرداز حداقل سه بار استعلام قیمت گرفته و مبلغ معاملات از مبلغ معاملات کوچک بیشتر و از ده برابر آن کمتر خواهد بود.
• معاملات بزرگ: به منظور انجام معاملات بزرگ نیاز به مناقصات است. معاملات بزرگ از ده برابر معاملات کوچک بزرگ‌تر است.

مناقصه محدود چیست؟

مناقصه فرایندی رقابتی جهت تأمین کالا یا خدمت مورد نظر با توجه به کیفیت مورد نظر و با در نظر گرفتن کمترین قیمت است. مناقصه از لحاظ نحوه دعوت شرکت کنندگان به مناقصه یا از منظر بررسی مناقصات به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. اگر معیار نحوه دعوت شرکت کنندگان به مناقصات را ملاک تقسیم بندی قرار دهیم، می‌توان مناقصات را به دو دسته ذیل تقسیم بندی کرد:

• مناقصه عمومی: فراخوان یا دعوت شرکت کنندگان به این نوع مناقصات از طریق آگهی‌های عمومی نظیر روزنامه‌های کثیرالانتشار به اطلاع عموم رسانده می‌شود.
• مناقصه محدود: مناقصه ای که بر خلاف مناقصه عمومی از طرف بالاترین دستگاه مناقصه گزار با ذکر دلایل مشخص محدودیت برگزاری خواهد داشت. تنها فراخوان مناقصه برای اشخاص حقوقی صلاحیت دار ارسال شده و مناقصه محدود برگزار می‌گردد.

در مناقصات محدود به لزوم وجود دو فهرست مطابق ماده 26 قانون مناقصات اشاره شده است. فهرست اول مناقصه گران صلاحیت دار است که توسط مراجع دولتی ذیصلاح معرفی می‌شوند و فهرست دوم بر اساس ماده 12 قانون مناقصات مطابق مراحل ارزیابی کیفی اعلام می‌گردد. فهرست دوم حداکثر می‌بایست در دو سال قبل تهیه شده باشد. برای نمونه جهت مشاهده مناقصات شرکت نفت مناطق مرکزی وارد لینک شوید.

ماده 12 قانون مناقصات

این ماده بر مراحل ارزیابی کیفی مناقصه گران تأکید داشته و شامل مراحل ذیل است:

• مشخص کردن معیارهای ارزیابی
• مشخص کردن اوزان معیارهای ارزیابی
• تهیه کردن اسناد ارزیابی
• دریافت، تکمیل و ارسال اسناد ارزیابی توسط متقاضیان شرکت در مناقصه
• ارزیابی اسناد مناقصه گران
• امتیازدهی به مناقصه گران مطابق اسناد ارسالی و رتبه بندی آن‌ها
• اعلام فهرستی از اسامی مناقصه گران با صلاحیت به مناقصه گزاران به همراه امتیازات و رتبه آن‌ها
• مستندسازی ارزیابی انجام شده

زیربنای مناقصات محدود

باتوجه‌به تعریف مناقصات محدود، موارد ذیل لازم است در این نوع از مناقصات رعایت گردد:

• اگر امکان مناقصه عمومی نباشد مناقصات محدود برگزار می‌شود.
• لزوم برگزاری مناقصه محدود مطابق تشخیص و مسئولیت بالاترین مقام دستگاه مناقصه گزار خواهد بود. اگر بعد از برگزاری مناقصه محدود یا در ضمن اجرای آن تشخیص داده شود که انجام مناقصه محدود ضرورتی ندارد و مناقصه عمومی قادر به پاسخگویی مناقصه بوده است آنگاه بالاترین مقام می‌بایست پاسخگوی تصمیم خود باشد.
• بالاترین مقام دستگاه مناقصه گزار می‌بایست با ذکر دلایل کافی بر مناقصه محدود تأکید داشته باشد.
• فهرست مناقصه گران صلاحیت دار لازم است پیش نیاز برگزاری مناقصه توسط مراجع ذیصلاحی چون سازمان مدیریت و ... تهیه شده باشد.
• حداکثر اعتبار فهرست مناقصه گران دو سال اعتبار دارد.
• در مناقصه محدود برای تمامی مناقصه گران صلاحیت دار لیست ارسال شده و انتشار عمومی آگهی نخواهد شد. در لیست مناقصه گر می‌بایست نام و نشانی مناقصه گزار، کمیت و کیفیت کالا یا خدمات مورد انتظار، نوع تضمین، مبلغ تضمین، محل و زمان انجام برگزاری مناقصه و مهلت دریافت اسناد مشخص شده باشد. در سامانه ستاد مناقصات می توانید مناقصات دولتی را مشاهده و در آنها شرکت نمایید.

ویژگی های مناقصات محدود

برخی از ویژگی‌های مناقصات محدود شامل موارد ذیل است:

• اگرچه در مناقصات محدود دو فهرست مناقصه گران یکی شامل مناقصه گران صلاحیت دار مراجع دولتی ذیصلاحدیگری شامل فهرستی از مناقصه گرانی است که ارزیابی کیفی شده‌اند، وجود دارد؛ اما لازم است اصل رقابت بین تمامی مناقصه گران رعایت شود.
• در تهیه فهرستی از مناقصه گرانی که می‌بایست ارزیابی کیفی شوند لازم است تا مناقصه گران در فرایند ارزیابی و تأیید صلاحیت همکاری‌های لازم را با کمیته ارزیابی فنی انجام داده و مدارک و مستندات را در اختیار آن‌ها قرار دهند.